Devlet Ana


Kemal Tahir'in yazdığı kitabı Devlet Ana'yı okurken o kadar sevdim ki bitmesin diye bölümleri sindire sindire ara vererek okudum. Evet daha erken bir zamanda okumam gerekirken ben daha yeni okudum.
Okudum ve çok sevdim. Kesinlikle okunması gereken kitaplardan birisi diyebilecek kadar... Hatta şu zamana kadar en çok sevdiğim dediğim Amerikan Tanrıları kadar çok sevdiğim bir kitap diyorum.


Evet kitabı neredeyse 2 aydır okuyordum. Biraz okuyor biraz hayal kuruyor biraz yine okuyordum. Okudukça Hacivat Karagöz Neden Öldürüldü isimli filmi hatırlayıp onun üstünde de düşünüyordum. Eh filmi de beğendiğim için kitapla ilgili bağlantı kurmak işi daha da eğlenceli kılıyordu. Kitap ile film aynı zaman dilimindeki Türklerden bahsediyor ve ikisinde de bacılar, ağalar, savaşlar, hileler, devlet işleri, mert insanlar, doğruluklar, iyilikler ve çıkarcılar...


Kemal Tahir'in 1967'de yayınlanan romanı, 1968 Türk Dil Kurumu Roman Ödülü'nü kazanmış. Kitap Osmanlı Devleti kurulmadan önceki Anadolu'nun halini bize yansıtırken o zamanlar ile şimdinin bazı(!) insanlarının pek de farklı olmadığını hatta bariz bir şekilde daha 'vicdan sahibi, adaletli' insanların var olduğunu bize gösteriyor.


Kemal Tahir'in kullandığı dil de insanı kitaba bağlıyor, o zamanı daha iyi yaşatıyor. Karakterleri daha bir içten, daha bir kendine bağlıyor. İstanbul Türkçesi ağzı ile yazılmış Anadolu Türkleri ile ilgili bir roman insana ne kadar inandırıcı gelebilir ki?
Kitabı satın aldığım gün yanımda olan ve aslında kitabı almama sebep olan asırlık arkadaşımın yorumuna katılmamak elde değil. Demişti ki; nasıl yabancı yazarların yazdıkları fantastik kurgu türü kitaplar var ise ben de Kemal Tahir'in bu kitabını öyle görüyorum.


"Kemal Tahir, Türk tarihi ve toplumu hakkındaki orjinal ve sağlam görüşlerinden hareket ettiği için hem 'mahalli ağızları', hem Türkçe'nin küçümsenmiş ve unutulmuş nesir dilini hem de yeni imkanlarını kaynaştırarak ve aşarak kullanabilmiştir. Eserlerindeki eşsiz dil ve üslup güzelliğinin kaynağı bu davranıştır. Daha önceki romanlarında da görülen bu özellik, 'Devlet Ana'da en yüce noktasına erişmiştir. Türkçe'nin unutulmuş olan dehası bütün boyutları, zenginliği ve haslığıyla ilk olarak Kemal Tahir'in eserlerinde kendini göstermektedir." Selahattin Hilav.